Elektrik - Elektronik

Elektrik - Elektronik Sektörüne Bakış

Elektrik - elektronik, bugün tek başına sektör olmaktan çıkarak, diğer tüm sektörleri de geliştiren, verimlilik artışı sağlayan bir sanayi dalı haline dönüşmüştür.

Türkiye'de, elektrik ve elektronik sanayiinin geçmişi çok uzun olmamakla birlikte, özellikle son 20 yılda sektörde hızlı bir yol alınmıştır. Bununla birlikte sektörde dünyadaki gelişim trendine ayak uydurmanın ancak planlı bir gelişme ve hatta bir sıçrama ile mümkün olabileceği vurgulanmaktadır. Türk ekonomisinde çok önemli bir yeri olan küçük ve orta büyüklükteki işletmelere (KOBİ) daha fazla destek olunması ve Ar-Ge çalışmalarına hız verilmesinin de bu süreçte büyük önem taşıdığının altı çizilmektedir.

SEKTÖRÜN TARİHSEL GELİŞİMİ

Türkiye'de elektrik-elektronik sanayiinin oluşum başlangıcı, uzun ve büyük bir dış ödemeler dengesizliğinin arkasından kotalı ithalat sisteminin uygulandığı 1958 yılı olarak kabul edilmektedir. Bu tarihten önce ve daha sonra bazı kuruluşların sabit ve mobil çeşitli telsiz cihazlarını ürettikleri de görülmektedir.

Kota rejiminin tatbiki ile radyo, pikap vb dayanıklı tüketim ürünlerinin ithalatı yasaklanmış ve bunun neticesi olarak da bu cihazların sadece yerli işçilik katkısı ile montaj faaliyetleri başlamıştır. Daha sonra yine kotalarla giderek azalan şekilde muayyen parçaların ithaline müsaade edilmek suretiyle yerli katkının artırılması sağlanmıştır.

14 Nisan 1964 tarihinde yürürlüğe giren "Montaj Sanayii Talimatı" bu alanda düzenleyici bir unsur olmuştur.

18 Mayıs 1964 tarihli Milli Güvenlik Kurulu toplantısında ülkede elektronik sanayii kurulması için çalışmalar yapılması kararı alınmış ve Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planının 1965 yılı programına elektronik sanayii kurulması ile ilgili fizibilite raporu hazırlanması kararı eklenmiştir. Bu görev önce MKE Kurumuna, daha sonra PTT Genel Müdürlüğüne verilmiş, bu teşkilat tarafından hazırlanan rapor Temmuz 1967'de ilgililere teslim edilmiştir.

Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planında (1963-1967) elektrik sanayii içinde bulunan elektronik sanayiine İkinci Beş Yıllık Kalkınma Planında (1968-1972) ilk defa ayrı bir sanayi sektörü olarak yer verilmiştir.

1960'lı yıllarda İTÜ'nün İstanbul'da FM ve deneysel TV yayınları bu alanda bir pazar açılmasına yardımcı olmuş, 1968'de siyah beyaz TV üretimi başlamıştır. Altmışlı yılların ikinci yarısında haberleşme cihazları sanayiinin temelleri atılmıştır. Dolayısı ile Türk Elektrik-Elektronik Sanayiinde 1960'lı yılların, özellikle 1965-1970 arasının çok önemli bir yeri bulunmaktadır.

Bundan sonra TRT'nin 1972'den itibaren sürekli TV yayınlarına başlaması, 1983'te renkli TV'ye geçiş bir taraftan radyo, diğer taraftan TV yayınlarının yurt sathına yayılmasını sağlamak üzere TRT ve PTT tarafından gösterilen çabalar elektronik tüketim cihazları pazarının yaratılması ve genişlemesini sağlamıştır.

Aynı şekilde PTT yatırımları, haberleşme cihazları sanayiinin gelişiminde çok büyük etken olmuştur.

Türkiye'de 1960'lı yılların sonundan itibaren gelişmeye başlayan sektör, son yıllarda tüm alt sektörler için vazgeçilmez bir konuma yükselmesiyle dikkat çekmektedir. Ancak, buna rağmen sektörün üretim, dışalım ve dışsatım rakamlarının son yıllarda büyük bir değişim göstermediği görülmektedir. Son yıllarda sektörün durağan bir seviyede kaldığı değerlendirmesini yapan sektör aktörleri, sektörün belli bir büyüklüğü aşamadığını ifade etmektedir.

Sektördeki bu durumu pozitife döndürebilmek amacıyla Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından, 2012-2016 Elektrik ve Elektronik Sektörü Strateji Belgesi ve Eylem Planı yayınlanarak, sektörde umut ışığı olması beklenmektedir.